पाठ १) १९९१ नंतरचे जग
प्र ६ गटात न बसणारा शब्द ओळखा व लिहा
(१) युरोझोन मधील देश : (अ) फ्रान्स (ब) स्वीडन
(क) जर्मनी (ड) इटली
उत्तर : ब) स्वीडन
(२) सार्कचे सदस्य : (अ) चीन (ब) भारत
(क) पाकिस्तान (ड) बांग्लादेश
उत्तर : अ) चीन
(३) बीम्सटेकचे सदस्य : (अ) भारत (ब) पाकिस्तान
(क) बांग्लादेश (ड) नेपाळ
उत्तर : ब) पाकिस्तान
(४) शांघाय सहकार्य संघटनचे सदस्य : (अ) चीन
(ब) रशिया (क) भारत (ड) अमेरिका
उत्तर : ड) अमेरिका
(५) युगोस्लाव्हियाच्या विघटनातून उदयास आलेली राष्ट्रे : (अ) स्लाव गणराज्य (ब) क्रोओशिआ
(क) सर्बिया (ड) बोस्निया
उत्तर : अ) स्लाव गणराज्य
पाठ २) १९९१ नंतरच्या महत्त्वाच्या संकल्पना आणि समस्या: जागतिकीकरण
- (१) मोबाइल, सॅटेलाइट, इंटरनेट, ग्रामोफोन
उत्तर : ग्रामोफोन
(२) GATT, GATS, TRIPS, WTO
उत्तर : GATT
(३) पेटंट, ट्रेडमार्क, कॉपीराईट, शिक्षण
उत्तर : शिक्षण
(४) सामाजिक चळवळी, बिगर राजकीय अभिकर्ते, नागरी समाज, राजकीय पक्ष
उत्तर : राजकीय पक्ष
(५) टाटा, रिलायन्स, ONGC, बजाज.
उत्तर : बजाज
पाठ ३)१९९१ नंतरच्या महत्त्वाच्या संकल्पना आणि समस्या मानवतावादी प्रश्न
(१) जवाहर ग्राम समृद्धी योजना एकात्मिक ग्रामीण विकास कार्यक्रम, महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार कृषी कार्यक्रम, अधिक उत्पादन देणाऱ्या बियाण्यांचा कार्यक्रम.
उत्तर : अधिक उत्पादन देणाऱ्या बियाण्यांचा कार्यक्रम.
(२) हवामान बदल, प्रदूषण, दारिद्र्य, जंगलतोड.
उत्तर : दारिद्र्य
(३) पर्यावरणात समाविष्ट बाबी माणूस, कारखाने, प्राणी व वनस्पती.
उत्तर : कारखाने
(४) वस्त्र, निवारा, उच्चशिक्षण
उत्तर : उच्चशिक्षण
(५) आर्थिक असमानता, लैंगिक शोषण, स्वातंत्र्याचा अभाव, कमी साक्षरता.
उत्तर : स्वातंत्र्याचा अभाव
पाठ ४) समकालीन भारत : शांतता, स्थैर्य आणि राष्ट्रीय एकात्मतेसमोरील आव्हाने
- (१) दहशतवाद, नक्षलवाद, राष्ट्रवाद, उग्रवाद
उत्तर : राष्ट्रवाद
(२) राष्ट्र, प्रांत, राष्ट्रवाद, राष्ट्रीय एकात्मता
उत्तर :
(३) भाषावाद, राष्ट्रवाद, जमातवाद, प्रांतवाद
उत्तर : प्रांतवाद
(४) प्रचारकी घोषणा, जनवादी चळवळी, निवडणुकीत सहभाग, सैनिकी संघटना.
उत्तर : निवडणुकीत सहभाग
(५) JKLE, LTTE, IRA, तालिबान.
उत्तर : तालिबान
(१) दंगल, उठाव, हिंसाचार, सत्याग्रह
उत्तर : सत्याग्रह
(२) बहुवांशिक, बहुधर्मीय, बहुभाषिक, बहुवर्गीय
उत्तर : बहुवर्गीय
(३) केंद्रसरकार, राज्यसरकार, स्थानिक शासन, प्रादेशिक सरकार
उत्तर : प्रादेशिक सरकार
(४) IAS, IPS, IFS, महसूल सेवा
उत्तर : महसूल सेवा
(५) समाजवाद, जातीवाद, भाषावाद, राष्ट्रवाद.
उत्तर : राष्ट्रवाद
पाठ ५) समकालीन भारत सुशासन
(१) (i) राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोग
(ii) राष्ट्रीय महिला आयोग
(iii) लोकपाल
(iv) राष्ट्रीय अल्पसंख्य आयोग.
उत्तर : लोकपाल
(२) (i) आंतरराष्ट्रीय नाणे निधी
(ii) जागतिक बँक
(iii) आशियाई विकास बँक
(iv) रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया.
उत्तर : रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया.
(३) (i) दफ्तर दिरंगाई
(ii) लालफितीचा कारभार
(iii) भ्रष्टाचार
(iv) उत्तरदायित्व.
उत्तर : उत्तरदायित्व
(४)(i) पारदर्शकता
(ii) उत्तरदायित्व
(iii) कार्यक्षम व परिणामकारक
(iv) कल्याणकारी.
उत्तर : कल्याणकारी
(५)(i) दस्त नोंदणी करणे
(ii) दस्तांची प्रमाणित नक्कल देणे
(iii) आधार कार्ड देणे
(iv) शोध उपलब्ध करून देणे.
उत्तर : आधार कार्ड देणे
पाठ ६) भारत आणि जग
(१) जवाहरलाल नेहरू, इंदिरा गांधी, राजीव गांधी, सोनिया गांधी
उत्तर : सोनिया गांधी
(२) लालबहादूर शास्त्री, डॉ. आंबेडकर, अटलबिहारी वाजपेयी, नरेंद्र मोदी
उत्तर : डॉ. आंबेडकर
(३) अक्साईचीन, दलाई लामा, अरुणाचल प्रदेश, मेघालय
उत्तर : मेघालय
(४) आण्विक संशोधन, अवकाश संशोधन, इलेक्ट्रॉनिक तंत्रज्ञान, बुलेट ट्रेन
उत्तर : बुलेट ट्रेन
(५) म्यानमार, चीन, पाकिस्तान, अफगाणिस्तान
उत्तर : अफगाणिस्तान